صدا و سیما به همه اهداف خود رسید!!!

اندکی خاطرات خود را مرور کنید. درست 8 سال پیش در چنین ایامی مناظرات انتخاباتی برگزار شد و بنا بر تشخیص بسیاری آتش هیجان و التهابی را از سوی همه کاندیداها برافروخت که تا مدت ها نظام عزیز و گران قدر جمهوری اسلامی را با مشکلاتی روبرو نمود. در این میان متهم ردیف دوم پس از کاندیداها که بود؟ انتقادها به سمت کجا سرازیر شد؟ حاضرین و غایبین مناظرات کجا را مقصر در این التهابات می دانستند؟ جواب واضح و روشن است: "صدا و سیما"!! این که مجری مناظرات و دست اندرکاران و سیاست گذاران صدا و سیما نتوانستند التهاب ایجاد شده در اولین مناظره را تا نهمین مناظره مدیریت کنند و صدا و سیما و مجریش نقش دکور را ایفا کردند.

ضرغامی و فرصتی که تمام شد

” سفارش اساسی اینجانب نزدیک کردن و رساندن این رسانه‌ی فرهنگ‌ساز، به طراز رسانه‌ئی است که دین وَ اخلاق وَ امید وَ آگاهی، بارزترین نمود آن باشد و رفتار اجتماعی مخاطبان و نیز نهاد حساس و مهمی چون خانواده بر اساس آن شکل گیرد و هنر و شیوه‌های گوناگون حرفه ئی و آزموده شده یا نوپدید، یکسره در خدمت رشد این شاخصها در آید. از تجربه‌های موفق یا ناموفقِ دوره‌ی پنجساله‌ی باید برای رساندن این رسانه به این کیفیت برتر سود ببرید و با زمانبندی برنامه‌ها و تعیین شاخصهای قابل اندازه‌گیری، حرکت مجموعه را تکمیل یا تصحیح نمائید. انتظار دارد نشانه‌های این تحول در اولین سال مسئولیت جنابعالی مشاهده شود.” جملات بالا بخشی از حکم رهبر معظم انقلاب به عزت الله ضرغامی در ایتدای دوره دوم ریاست وی بر سازمان صدا و سیماست. امری که تا کنون سابقه نداشته است که رهبری در مدت زمانی کمتر از زمان قانونی تکبیفی را بر عهده ی مسوولی قرار دهند؛ مهلتی که دیروز به پایان رسید.

تغییر رویکرد مناظرات نیاز امروز

چندی پیش به اصرار عزیزی مطلبی نگاشتم که قصد منتشر کردنش از این درگاه را نداشتم . لکن حال نظرم عوض شده است و منتظر قدومتان. 

4 سال عملکرد دولت اصولگرای نهم در کنار فضای باز سیاسی و انتقادات بعضا سیاه نمایانه فراوان برخی از رسانه های نوشتاری و دیجیتالی و صد البته پمپاژ های خبری بنگاه های خبرپراکنی بیگانه، پیش از خرداد 88 رهاوردی تمام عیار را نوید می داد که کاندیداهای انتخابات را بر یک امر متمرکز می نمود و آن چیزی نبود جر نقد عملکرد دولت حاکم و بد بینی مفرطانه به فرآیند انتخابات .از دیگر سو حجم بالای گفتمان ها و گوناگونی نقدها - که بیشتر مبنایی بودند تا روشی - در ساحت های مختلف اداره ی جامعه فضایی غبارآلود را فراهم کرده بود که رودررویی کاندیداهای این انتخابات را لابدی می نمود و این گونه بود که مناظرات کاندیداها با همه کم و کاست هایش به انجام رسید لکن آن چه در اذهان مردم از این انتخابات و مناظرات جنجالی آن باقی ماند سوالات و شبهات و اتهاماتی بود بدون پاسخ که فضای انتخاباتی جواب های درخوری برای آن در آستین نداشت بلکه بر ابهامات آن می افزود و این گونه بود که رقابت انتخاباتی ای که می بایست با رای، حضور قاطع و طراز بی نظیر 85 درصدی مردم به پایان می رسید این بار به صحنه ی خیابان ها آمده بود و لزوم پاسخگویی به شبهات معترضین را یادآور نظام اسلامی می شد .

تحریف بخشی از تاریخ نتیجه ی درجا زدن برنامه سازان

 

چند وقتی است که صدا و سیما در پی تغییرات مدیریتی با رویکردی جدید در حوزه ی مصاحبه ، اقدام به برگزاری برنامه هایی نموده است که این قبیل تولیدات در دسته بندی برنامه های مصاحبه ای می بایست در دسته ی " تاک شو " ها و یا همان گفتگوهای مستقیم قرار بگیرند که البته لازمه ی آن به چالش کشیدن مخاطب و نفوذ به لایه های درونی فرد مذکور می باشد تا مخاطب برنامه ی تلویزیونی از پس تماشای آن با یافته ای جدید به انتظار برنامه ی دیگر آن باشد تا بر داشته هایش افزوده شود ولی در این مدت بجز برنامه ی شب شیشه ای و در مقطعی کوله پشتی سایر برنامه ها را باید همچون دو جنسیتی ها به حساب آورد که از یک سو ریشه در این دسته دارند و از سوی دیگر از محتوا تهی بوده اند .

البته توجه این نکته هم ضروری است که با توجه به تنوع مدعوین این قبیل برنامه ها از جامعه ی نخبگان کشور در وادی های گوناگون ، لازمه ی آن جامع علوم بودن مجری برنامه است و یا این که در کنار مجری گروه های تخصصی فراوانی حضور داشته باشند که او را از لحاظ نرم افزاری پشتیبانی نمایند که متاسفانه این قبیل برنامه ها در هیچ یک از دو فرض مذکور حضور ندارند و به اعتراف یکی از مجریان همان دو نمونه ی موفق از این تولیدات نهایت داشته های آنان مطالعه ی روزنامه ها و سایت ها آن هم نه در زمینه ی موارد تخصصی و به هنجار مصاحبه که در وادی موضوعات زرد و حاشیه ای افراد می باشد و لذاست که در این میان نیاز به  حضور برنامه هایی از این دست و البته با رویکردی تخصصی در صدا و سیما -  به دلیل گستره ی مخاطبین با تنوع فراوان علایق -  احساس می شود .

شبکه ی سوم سیما چند سالی است که در پیرامون  " تاریخ انقلاب اسلامی " دست به ساخت برنامه هایی از این نوع و با همان نگاه زده است که به موازات این برنامه ها ، از سایر شبکه ها نیز با بیرون کشیدن تصاویر تکان دهنده ، تعجب آور و  گاهی شیرین از آرشیو صدا و سیما به شور و باروری این نگاه افزوده است ولی با این همه هنوز تا نقطه ی آرمانی فاصله ای زیاد دارد  و به جرات می توان گفت که برنامه سازان مدتی است در این وادی درجا می زنند . نگاهی به برنامه ی " محرمانه " با سه مجری و سه تیپ - که سعی شده است در آن ، سوالات با تیپ های مجریان هماهنگ باشد -   که این روزها به صورت هر شب از شبکه ی مذکور پخش می شود و توجه به این واقعیت و نگاه صحیح که محرمانه  در امتداد " فوق العاده " - با مجری گری فرزاد حسنی-  قرار دارد ، بی شک هر بیننده ی منصفی را به این نتیجه می رساند که درون مایه و محتوا و نوع سوالات در یک جهت قرار دارد که آن " روایت گری و خاطره گویی صرف " از وقایع روزهای شور و قیام است و چه بسا برنامه ای چون فوق العاده که اولین گام این دسته تولیدات در این وادی بوده است در مواردی دارای بازخوردهایی به مراتب بهتر و متنوع تر از محرمانه بوده است و البته محرمانه نیز سعی نموده است بیش تر به حوزه ی زرد افراد و فعالیت ها و مراودات خصوصی آنان نزدیک شود  و در این میان آن چه ذهن مخاطب علاقه مند به حوزه ی " تاریخ انقلاب اسلامی " را با خود درگیر می سازد این سوال است که به واقع آیا اثر این گونه برنامه ها با وجود فعالیت های مفید ، مورد استفاده و تاریخ ساز " مرکز اسناد انقلاب اسلامی " به چه اندازه است و آیا این درجا زدن و تکرار مکررات برای عموم مردم مورد استفاده خواهد بود ؟ 

این ها همه در حالی است که از یک سو  تا کنون برنامه هایی در جهت جریان شناسی گروه ها و سازمان های انقلابی و یا فعال در عرصه ی مبارزه با نظام سلطنتی و استبدادی و مشخص نمودن جایگاه هر گروه در این انقلاب تاریخ ساز صورت نپذیرفته و از چهره ها و افراد فعال و دارای اطلاعات مهم و ذی قیمت در این وادی یا دعوت نشده است و یا این که در صورت دعوت در محاصره ای از سوالات بی ریشه و بدون پشتوانه ی مطالعاتی در حوزه ی مورد بحث چون "  شما از کی با امام آشنا شدید ، اولین چک انقلاب را کی گرفتید و یا این که آیا با همسرتان  هم در طول مبارزه آشنا شدید ؟ " و چندین و چند مورد از این قبیل سوالات که بیشتر در جنبه ی احساسی انقلاب که نقشی کمرنگ داشته و از سوی دیگر جنبه ی عقلانی و استدلالی مبارزه که نقشی اساسی را در این میان ایفا می نموده است سخنی به میان نمی آید و این در حالی است که بسیاری از این گروه ها به همین خاطر بوده است که از مسیر مبارزه منحرف گردیده و اسلحه به روی همرزمان خود گشودند و لذاست که یا اصلا افرادی از قبیل حجج الاسلام ری شهری ، رسول جعفریان و افرادی چون عزت شاهی ، خانم مرضیه دباغ و چندین چند نفر دیگر دعوت نمی شوند و یا در فرض حضور فردی چون"حجه الاسلام روح الله حسینیان " – رییس دفتر اسناد انقلاب اسلامی - بدون استفاده ای درست و به هنگام و مفید طی یک جلسه به انتها می رسد و در مقابل فردی که سال هاست در عرصه ی فرهنگی خبری از او نیست به یک باره خود را حتی بالاتر از امام و بسیاری دیگر از مبارزان اصلی انقلاب معرفی نموده و حتی فعالیت فرهنگی خود را از نهضت فرهنگی علامه ی طباطبایی و شهید مطهری اصیل تر و اثرگذار تر می داند  و مصاحبه با او چندین جلسه به درازا می انجامد  و در کنار آن به سبب واگویی خاطرات که خالی از تحلیل هایی است که چرایی انحرافات برخی از گروه های مبارز را می نمایاند به یک باره صداوسیما مامن و ملجا و مکانی برای تطهیر منحرفین از راه راستین ملت می شود و این گونه است که شخصیت های اصیل در ذهن مخاطبین عوام به دلیل برخورد با افرادی که نماز شبشان ترک نمی شده و یا اویی که فعالیت هایش سبب ساز ورود دین به دانشگاه ها شد ، تقبیح شده و انگ اغراض شخصی و سیاسی را دریافت می نمایند در حالی که واقعیت را چیز دیگری است و امری جداگانه . 

به واقع آیا برای آشنایی با جریان شناسی گروه های سیاسی – مذهبی کشور ما این قدر فقیر است که نهایت تلاشش خاطره گویی صرف باشد . بی شک برنامه سازان در این مدت نهایت تلاشی را که برای خود متصور می دانسته اند آشنایی مردم با روابط خصوصی افراد بوده است و لذاست که" محرمانه " ها را جستجو می کنند و این در حالی است که هنوز واقعیت ها و حقیقت ها را هنوز بسیاری نمی داند و لزوم بیان حقیقت ها و چرایی بوجود آورنده ی این حقیقت های تلخ از سوی افراد خبره در این وادی و جهت گیری رسانه ها به این سو احساس می شود . در واقع آنان که در صدد تاریخ نگاری بدون تحریف می باشند خود بی خبرند که در ورای این تاریخ نگاری همه جانبه شان !!!!!! بخشی دیگر از همان تاریخ در حال تحریف شدن و بد فهمی است ، آیا به نظر اهمیت این بخش کمتر از بخش قبل است ؟

 

صدا و سیما و اولویت مستندسازی

 

مستند و مستند سازی در میان انواع هنر هفتم از تاثیرگذاری بالایی بر اقشار مردم در هر نقطه ای از جهان برخوردار است چون بیننده خود را در مقام نظاره ای منطقی و منطبق بر موضوع مورد بحث از زاویه ی عدسی دوربین مستندساز دیده و در قضاوت پیرامون  موضوع مستند به صورت قریب به اتفاق با دست اندرکاران همراهی می نمایند چه در غیر این صورت این مستند به چرایی ساخته شدن خود دست نیافته است .

کشور عزیزمان ایران از مدت ها پیش و از بدو تاسیس نظام مقدس جمهوری اسلامی همواره مورد آماج مستند هایی از این دست بوده است که چند مدت پیش گزارش گر صدا و سیما به چندین نوع از آخرین های آنان پرداخته و به واکاوی مستمسک های رسانه های غربی در این قبیل برنامه ها پرداخت  و جالب این که واقعیت موجود آن است که تصویر شکل گرفته در اذهان مردم جهان در رابطه با ایران همین مستند ها و تا حدودی تحلیل های مفسرین غربی ضمیمه شده به آن شکل داده که تا حدودی باعث وارونه جلوه دادن اوضاع داخلی ایران گردیده است .

البته خوانندگان محترم خود با مشاهده ی برنامه های مختلف صدا و سیما تماشاگر برخی دیگر از انواع مستند ها از جمله مستند هایی چون " گرگ ها " و یا " به اسم دموکراسی" که در نقطه ی مقابل مستندهایی از قبیل قبل می باشند  که البته به دست آمده از منابع اطلاعاتی دیگری بوده و تولیدی خود صدا و سیما نبوده است .

اما در چند سال اخیر گویا مستندسازی مورد توجه بسیاری قرار گرفته چرا که در موردهایی اگر این قوانین حمایت از تولیدات نرم افزاری از استحکام قابل توجهی برخوردار بود و همه ی مردم از نسخه ی اصل محصولات فرهنگی استفاده می کردند رکوردی بی سابقه در فروش برنامه ای مستند در تاریخ مستند سازی کشور خلق می شد که از آن مستندی چون " فقرو فحشا " بود که کمتر کسی را می توان پیدا نمود که این مستند را ندیده باشد  و  یا از آن چیزی نشنیده باشد که البته از این قبیل با رویکردهایی این چنین بسیار می توان پیدا نمود .

اما نکته ی جالب و جدید در ارایه ی مستند از جانب صدا و سیما که رسانه ای ملی است این که به واقع سیاست گزاران این نهاد و سازمان عریض و طویل که سالیانه بودجه های هنگفتی را از دولت دریافت نموده و علاوه بر آن با استفاده از درآمدزایی های متنوعی چون پیام های بازرگانی و شرکت های مختلف تحت تکفل خود در این وادی چگونه به اولویت سنجی پرداخته و برخی از مستندها را فاقد صلاحیت پخش و برخی را در ردیف اول قرار داده و برای ساخت آن هزینه های هنگفتی را پرداخت می نمایند .

حتما تا کنون تبلیغات مستندی را به نام " موج کره ای " که در اطراف موضوع محوری " سریال جواهری در قصر " از سوی صدا و سیما و با استفاده از بیت المال کشوری اسلامی برای آشنایی بیشتر با بازیگران این سریال و مشاهده ی لوکیشن های آن و مصاحبه با دست اندرکاران آن ساخته شده و آماده ی پخش می باشد را دیده اید که با حسابی سرانگشتی می توان به این نتیجه رسید چه چه هزینه هایی در این باره صورت پذیرفته است که در دیگر سو بسیاری از تهیه کنندگان مستندهایی با مضامین ارزشی و در راستای اهداف انقلاب اسلامی به چندین درصد از این هزینه حاضر به ارایه مستندهای خود به صدا و سیما برای پخش می باشند  که البته به نظر می رسد این امر و ساختن مستندهایی با این موضوعات احتمالا باید از وظایف این سازمان باشد .

صدا و سیمایی که اطلاع رسانی فراجناحی را کارکرد خود و وکالت  از جانب مردم  برای رصد فعالیت های دولت مردان و مسوولین را بی شک افتخار خود می داند و در ادامه وظیفه ای چون اطلاع رسانی به آنان را برای آشنایی با ابعاد مختلف انقلاب را از کارکردهای بدون شک خود می داند تا کنون چند مستند به قوت و ظرافت و همه جانبه نگری " مستند روح الله " ساخت شبکه ی المنار را در کارنامه ی خود دارد که این گونه به باور نگارنده بهسراغ موضوعات دست چندم می رود ؟ مگر همین چند روز پیش نبود که مشاور رسانه ای رییس جمهور از عدم همکاری صدا و سیما با نهاد ریاست جمهوری برای مستند سازی از سفرهاسی استانی گلایه داشت؟ به راستی آیا این قدر فقر موضوع هست که باید به سراغ موضوعاتی این گونه رفت ؟

این ها همه در حالی است که ریاست محترم صدا و سیما در اظهار نظری پیرامون بودجه ی مصوب برای این سازمان در لایحه ی بودجه ی سال 1378 گفته است :

" ما از بودجه ی تخصیص یافته رضایت نداریم !!!!! "

ظلم به اقدامی فرهنگی

از مصادیق بارز ظلم در فضای رسانه ای امروز کشورمان ، همین نحوه انعکاس طرح امنیت اجتماعی در رسانه های جمعی کشور است که آن را ابتدائا و بالذات " طرح مبارزه با بد حجابی " خوانده و در هر کوی و برزنی فریاد میزنند که این امر نیازمند اقدامی فرهنگی است و نه اقدامی انتظامی . در واقع آن چه مورد توجه قرار می گیرد بخش کوچکی از این طرح و سطح آن است و یکی از چند محور آن در حالی که این طرح شاخه ها ی دیگری چون " مبارزه با اراذل و اوباش " ، " مبارزه با تولید و توزیع کنندگان مشروبات الکلی " ، " مبارزه با توزیع کنندگان ماهواره " ، " برخورد با مجالس لهو و لعب " ، " برخورد با سوء استفاده کنندگان از فضای اینترنت " ، " برخورد با شرکت های هرمی " ، " برخورد با تولید کنندگان سی دی های مستهجن و تجاوز کنندگان به حریم خصوصی خانواده ها " و .... می باشد و برای مجریان این طرح کلاس های توجیهی در زمینه های گوناگون در جهت ساماندهی به برخورد ها و عدم تقابل ای نا بهنجار ، الگو بندی رفتارهای نابهنجار که مخل امنیت اجتماعی تشخیص داده می شوند به منظور جلوگیری از برخورد سلیقه ای ، هماهنگی با آموزش و پرورش و انجام طرح های فرهنگی در این ارگان و اصلاح ادارات دولتی در طول یک سال گذشته از این پدیده نا هنجار اجتماعی و.... از جمله اقدامات آموزشی این نهاد بوده است . اما باید این نکته را دقت داشت که نیروی انتظامیدرصدد برخورد با " بی حجابی " است و نه " بد حجابی " چرا که حجاب اسلامی دارای انواع و اقسام و البه تعریفی نا مشخص نبوده که بتوان به برخی از اقسام پوشش ها عنوان " بدحجابی "را اطلاق نمود .